Deze constateringen zijn essentieel voor de wijze van opereren van de ChristenUnie en de SGP. De Nederlandse samenleving mag dan gevormd zijn door een joods-christelijke traditie, weinigen weten meer wat die traditie inhoud. Rienk Janssens pleitte in zijn publicatie De burger in beeld (1999) voor een Daniël-model. Daniël leefde ook in een samenleving waarin mensen God niet kenden en dienden. Maar Daniël liet door zijn daden zien dat God goed is en het navolgen van zijn geboden goed is voor de hele samenleving. Janssens komt tot tamelijk revolutionaire inzichten, ik citeer: “Met welke houding moeten christenpolitici in zo’n situatie de overheid confronteren? Met de oproep aan de overheid om te erkennen dat Gods geboden goed zijn en Hem de eer te geven? Het is de vraag of de christelijke politiek daarmee principieel en praktisch niet tekort zou schieten. Principieel omdat de huidige overheid evenals Nebukadnessar eerst van Gods grootheid overtuigd moet zijn, wil ze Hem oprecht kunnen eren. Praktisch, omdat de invulling van de het christelijk burgerschap ook een nuchtere kijk vraagt op de huidige geseculariseerde samenleving. Veel aansprekender zou het daarom zijn om, overeenkomstig de houding van Daniël (…) de overheid deze eerbetuiging voor te leven en te laten zien dat Gods geboden ook voor het publieke leven een positieve uitwerking hebben.”
In de praktijk bekentent dit dat de ChristenUnie zich niet te druk moet maken om de bede in de troonrede, het ambtsgebed of de eed en andere protestantse relikwieën. En daar ben ik het mee eens. De ChristenUnie moet voorbeelden geven hoe Gods geboden de samenleving dienen en zelf een voorbeeld zijn. Laat maar horen dat in vele christelijke gemeenschappen, over de hele wereld, vaak een behoorlijke gemeenschapszin is waardoor de zorg voor elkaar groot is. Juist het ruimte geven aan gemeenschappen kan een grote rol spelen in de samenleving. Daar vindt waardenoverdracht plaats, daar zorgt men voor elkaar. En dat is zo belangrijk in een samenleving waarin zelfbeschikking het hoogste goed lijkt te zijn.
Overtuigingspolitiek vraagt niet alleen om de goede voorbeelden, maar ook om zelfkritiek. Want er zijn genoeg christelijke gemeenschappen die niet voorbeeldig zijn. En ook de ChristenUnie is geen paradijselijke partij. Zelfkritiek leidt tot bescheidenheid. In het verleden zijn genoeg fouten gemaakt om nu niet al te hoog van de toren te blazen. Denk bijvoorbeeld aan de eenzijdige nadruk op economische ontwikkeling wat ten koste ging van het milieu.

Idealisme moet de drijfveer van de ChristenUnie zijn, maar realiteitszin dient haar aanpak te bepalen. In een geseculariseerde samenleving zit er voor een kleine partij niets anders op om aan de zijlijn te staan preken of te willen overtuigen. Overtuigen door het goede te laten zien van de ideeën waar de ChristenUnie voor staat en door zelf zichtbaar vanuit die overtuiging te leven.

Door Cors Visser