In 2014 werd in de Tweede Kamer (TK) menige discussie gevoerd over hoeveel geld minder naar de zorg zou kunnen. ‘De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten’ was het parool waarachter de meerderheid in de TK zich schaarde. Daarmee was een duidelijke lijn getrokken van aanzienlijke besparingen die de rijksoverheid aan gemeenten meende te kunnen opleggen. Een andere duidelijke lijn was het dringende verzoek om meer maatwerk te leveren. Dat laatste wisten veel gemeenten bijvoorbeeld te vertalen in het niet automatisch toekennen van een vaste vergoeding aan alle 65 in het kader van de Wet Tegemoetkoming Chronisch Gehandicapten (WTCG) . Financieel werden de gemeenten ook wel gedwongen. Immers de uitvoering van deze wet werd geheel in gemeentelijke handen gelegd met een budgetkorting van ruim 70% (!)

Op die manier heeft de overdracht van verantwoordelijkheden van rijk naar gemeente wel een bijsmaak waar menige politicus terecht een vraagteken bij zet. 

Ook andere wijzigingen in de sociale zekerheid werden gelijktijdig doorgevoerd: bijvoorbeeld eigen bijdrage jeugdzorg, versobering van de kostendelersnorm, stringenter toekennen van de individuele inkomenstoeslag, herindicaties van de zorg etc. 

Het heffen van een eigen bijdrage bleef nog lang in discussie: het gevaar van opstapeling van eigen bijdragen werd en wordt door veel mensen als groot gevonden. Dit leidt tot een eenzijdige lastenverzwaring  voor mensen die al zoveel aan zorguitgaven hebben. 

Met de uitkomsten van de herindicaties werd in 2015 de financiële druk voor sommigen wel erg duidelijk. Zo kwam ik in aanraking met een situatie waarbij, als gevolg van de uitvoering van  de nieuwe gemeentelijke taak van toekenning van individuele begeleiding (WMO), een adres van de ene op de andere maand 400 euro extra moest neertellen (als gevolg van een hogere inkomensafhankelijke eigen bijdrage). Oftewel ‘de sterkste schouders dragen’. En dan te bedenken dat dit slechts om een beperkte ondersteuning van enkele uren per week gaat.  De betreffende zorg werd als reactie acuut gestopt.  Inmiddels is deze maatregel door de gemeente Gorinchem vanaf 1 januari 2016 gerepareerd. Zij hoefden een lagere eigen bijdrage te betalen omdat de zorg echt nodig is en de toegang tot deze zorg niet om puur financiële redenen mag worden belemmerd. 

Ook heeft het veel te traag uitkeren van PGB’s door de Sociale Verzekeringsbank de uitvoering van de zorg geen goed gedaan.            

Een ander financieel  dilemma, betrof het tegengaan van het armoede vraagstuk. Oftewel het verruimd kunnen verlenen van de bijzondere bijstand. In onze regio is de grens waar beneden bijzondere bijstand wordt toegekend voor een aantal onderdelen verruimd van 110 naar  120%  t.o.v. de bijstandsnorm. Dat speelt o.a. bij de wijziging in de uitkering dan de WTCG (zie boven). Als enige gemeente in de regio heeft  de gemeenteraad van Gorinchem in november j.l. besloten de toekenning van bijzondere bijstand te verklaren voor allen die onder de 120% van de bijstandsnorm aan inkomen hebben.   De vraag is hoeveel mensen hier gebruik van maken. Immers veel oudere mensen met een klein pensioen horen hier qua inkomen wel toe maar hebben vermogen hebben gespaard waardoor ze hier toch niet voor in aanmerking komen. 

Nog dichter bij huis: de bewoners van sociale huurwoningen. Voor zo’n 10 % van hen valt een huurachterstand te noteren. Gelukkig is dit aantal licht dalend. Maar helaas neemt de omvang van de huurachterstand flink toe. Vaak gaan deze situaties gepaard met het mijden van zorg. Zo van: ‘Zorg dat je niet naar het ziekenhuis gaat, want je zult je eigen risico moeten betalen ’.  

Het verzoek om maatwerk te leveren klinkt hiermee sterker dan ooit. De vraag is hoe. Ik ben blij met de inzet van twee sociale teams in Gorinchem die hiermee aan de slag zijn. Deze teams zetten zich in voor het oppakken van vraagstukken van mensen op verschillende leefgebieden. En juist dan is maatwerk leveren mogelijk.    Uit de praktijk van de sociale teams is duidelijk geworden dat geldzorgen gepaard gaan met het ontbreken van een zinvolle dagbesteding en vermindering van gezondheid. En juist dan geldt: maatwerk en aandacht!