De politiek verdeelt, maar de overheid verbindt. Deze woorden heb ik de laatste tijd vaker gehoord van  veelal jonge mensen in dienst van de overheid. Het is een soort mantra.

Het beeld van een verbindende overheid is natuurlijk positief. Maar dat jonge ambtenaren al zo’n slecht beeld hebben van de politiek is ronduit cynisch. Doet politiek meer kwaad dan goed? Als je als jong mens echt een verschil wilt maken, kan je dan eigenlijk alleen bij de overheid werken?

Je werkt als ambtenaar jaren aan een project, maar dan worden er toch weer vragen gesteld vanuit de politiek. Al het werk zou zelfs nog kunnen worden teruggedraaid. Ik kan me goed voorstellen dat hierdoor frustratie kan ontstaan. Zeker wanneer beleid door politieke wispelturigheid of opportunisme steeds verandert.

Dit slaat echter door. Je ziet echter steeds vaker dat politieke controle op overheidsbeleid wordt beschouwd als lastig. Onwenselijk zelfs. In het dossier van de toeslagenaffaire was dat goed zichtbaar. Beleid dat was bedacht om fraude te voorkomen heeft in de afgelopen jaren honderden, misschien zelfs duizenden burgers platgewalst. Politici die hier vragen over hadden kregen vanuit het ministerie van financiën onvolledige informatie. Zelfs de staatssecretaris lijkt slecht geïnformeerd te zijn door zijn eigen ambtenaren.

En dit jaar was het weer raak op het ministerie van Justitie en Veiligheid. Nadat er jaren terug rondom de bonnetjesaffaire informatie werd achtergehouden, werd dat nu ook gedaan in de het inspectierapport naar diezelfde affaire. Zodra informatie politiek gevoelig is, kan het maar beter worden verzwegen.

Deze houding is een enorm probleem. Politieke debatten drijven voor een groot deel op de informatie die door ministeries worden verstrekt. Wanneer die niet compleet is wordt de taak als controleur van de overheid onmogelijk.

Deze maand kwam dit ook in de Tweede Kamer aan bod. Kamerleden spraken over de hele linie uit dat ze vaak het gevoel hebben dat hun werk onmogelijk wordt gemaakt door het Kabinet. Als er iets niet goed is gegaan wordt daar gewoon omheen gedraaid terwijl dit nou juist is wat die Kamerleden moeten weten.

De vraag is of de 150 leden van de Tweede Kamer iets kunnen beginnen tegen de duizenden ambtenaren die daarachter zitten. Kun je de politiek verantwoordelijk stellen voor die nodige cultuurverandering wanneer de overmacht zo groot is? Het lijkt er steeds meer op dat dit niet kan zonder een systeemhervorming. Het is tijd voor wat meer politiek bij de overheid.

Siewerd de Jong is voorzitter van PerspectieF en ondernemer. Zijn favoriete dichtvorm is rap.

Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column van één van onze columnisten. Vorige week schreef Joëlle Gooijer de column 'Verlos de zorg van de AVG'. Tot volgende week!