Van nature ben ik nogal gezagsgetrouw. Dacht ik. Toch merk ik dat ik wrevelig word van afzetlinten, eenrichtingsvoetgangersverkeer en opdringerige handpompjes alcohol. En hoewel ik niet houd van mensenmassa’s, verlang ik naar de tijd dat ik me daar onbekommerd in kan begeven.

Ondanks de versoepelingen voelen we aan dat ‘het nieuwe normaal’ grote gevolgen heeft voor onze maatschappij. Een kerk zonder zang, studeren zonder verenigingsleven, partijen zonder congressen, rouwen zonder omhelzing, niet schouder aan schouder kunnen demonstreren. Dat is niet normaal en dat zal het ook nooit worden. Ik mis het perspectief op de terugkeer naar het echte normaal.

Maar ten diepste is er iets anders dat me zorgen baart. Dat is dat we de ander als potentieel gevaar zien. Zolang het virus onder ons is en er geen vaccin of geneesmiddel is, is dat immers de realiteit. De ander kan het virus dragen. Of ík kan die ander zijn die het virus binnenbrengt en de rest besmet.

Het is die angst voor de ander die zijn weerslag vindt in alle protocollen die per sector worden opgesteld. Die protocollen kunnen wreed zijn in hun uitwerking. Ik denk aan een dame met beginnende dementie de begrafenisdienst van haar eigen man via een live-stream moest volgen, omdat ze verdacht werd van Covid-19. Ze blijft denken dat men vergeten is haar uit te nodigen. Ten hemel schreiend vind ik dat.

Ons menszijn krijgt pas betekenis in de ontmoeting met de Ander – Levinas schreef het met een hoofdletter. De erkenning van de verantwoordelijkheid die we tegenover de Ander hebben, is wezenlijk voor ons samenleven. Angst voor de Ander gaat daar niet mee samen.

Het is ook de angst voor de Ander die de voedingsbodem is onder racisme en polarisatie. Ik verzet me daarom tegen het oordeel dat demonstranten op de Dam eigenlijk een middelvinger opstaken naar de mensen in de zorg, die keihard gewerkt hebben toen ziekenhuizen en IC’s volliepen met patiënten. Zowel demonstrant als zorgmedewerker staan beiden voor hetzelfde: zij nemen verantwoordelijkheid om de Ander echt te zien, de ruimte te geven.

Angst voor de ander kan en mag niet langdurig de grond zijn onder protocollen, verordeningen of (nood)wetten. Het is van wezenlijk belang dat dit erkend wordt. Een nieuw normaal? Ik hoop dat we nooit gaan spreken van een nieuw normaal zolang we de Ander als potentieel gevaarlijk zien.

Joëlle Gooijer-Medema is fractievoorzitter voor de ChristenUnie in Delft, werkt bij het Leger des Heils en heeft hart voor de ouderenzorg.

Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column van één van onze columnisten. Vorige week schreef Laurens Wijmenga de column 'Onder theologen' Tot volgende week!